SİNEKTİK
İlköğretim
programlarında konuya, sınıfın yapısına ve olanaklarına göre uygulanabilecek
alternatif tekniklerden biri olarak ele alınan sinektik tekniği W. J. Gordon
tarafından ortaya atılmıştır. Kelime olarak “sinektik” zıt unsurları birlikte yazma
anlamına gelen yunanca “synecticos” kelimesinden gelmektedir Gordon
tarafından sinektik kavramı da “alışılmadık” ifadesine karşılık gelen bir terim
olarak kullanılmaktadır.
Sinektik
tekniğinin temel ilkesi alışılmadık, yabancı kavramları alışıldık/tanıdık hale
getirmek ya da alışıldık/tanıdık olanları yabancı/alışılmadık hale getirmektir.
Beyin fırtınasına benzeyen bu uygulama eğitim öğretim sürecinde genel olarak
yaratıcılığa ve fantastik hikâyelere ya da diyaloglara olanak tanıyan bir
etkinlik olarak kullanılabilmektedir.
Öğrenme ortamında
yer verilen sinektik tekniğine dayalı etkinlikler genel olarak öğrencilerin
kendi analojilerini üretmeleri ve zıtlıkların benzerliklerini görmeleri ile
başlar.
ÖRNEK
Öğrencilere “Aşk
hangi şehre benzer?” sorusu yöneltilir. Bu soruya öğrenciler “Aşk İstanbul’a
benzer, ikisi de karmaşık ve heyecan vericidir.” gibi yaratıcılığa dayalı
farklı cevaplar verebilir. Böylece öğrencilerin yaratıcılığı tetiklenmiş olur.
Öğrenciler mutluluğun nasıl ateş gibi olduğundan, özgürlüğün zincirler gibi ya
da erozyonun hırsız gibi olduğundan söz edebilirler. Örnek bir diğer uygulama
olarak, emperyalizm konusu işlenirken öğrencilere “Hangi hayvan emperyalizme
benzer?” sorusu yöneltilebilir.
Araştırmanın
amacı, ilköğretim programlarında yer alan sinektik tekniği uygulamasını sınıf
öğretmenlerinin görüşlerine göre incelemektir. Çalışma genel tarama modeline
göre desenlemiştir. Araştırma sürecinde, araştırmacılar tarafından geliştirilen
yarı yapılandırılmış öğretmen görüşme formu kullanılmıştır. Görüşme formunun
güvenirlik ve geçerliğinde uzman görüşlerine başvurulmuştur. Araştırma sonucu
elde edilen nitel veriler üzerinde içerik analizi uygulanmıştır.
İçerik analizi
araştırmacılar tarafından sırasıyla;
1. Verilerin
kodlanması,
2. Temaların
bulunması,
3. Kodların ve
temaların düzenlenmesi,
4. Son aşama olarak
bulguların tanımlanması ve yorumlanması şeklinde yapılmıştır.
Buna göre kodlama
ve temalaştırma süreci sonunda “sinektik
tekniğinin öğrenci davranışları açısından etkileri”,“öğretmen açısından
sinektik tekniği” ve “öğretmenlerin uygulama süreci için
önerileri” olmak üzere üç
tema oluşturulmuştur. Araştırma bulgularına dayalı olarak sinektik tekniğinin
kolay, kullanılabilir, etkin katılımı sağlayan ve yaratıcılığı geliştiren bir
teknik olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte tekniğin uygulama sürecinde
öğrencileri cesaretlendirme, pekiştireç kullanma ve öğrenciyi yargılamama gibi
öğretmen davranışlarının önemli olduğu belirlenmiştir.
